خودکارآمدی و بالا رفتن از پله های موفقیت

نگاهی به خودکارآمدی در بزرگسالان

خودکارآمدی ارتباط گسترده ای با سلامتی، رفاه و کارآیی افراد دارد. در شرایط فقدان خودکارآمدی حتی با اینکه فرد به شرایط خود آگاه است هم نمی تواند موثر عمل کند. خودکارآمدی به شکل کلی بر عملکرد شخصی تاثیر می گذارد، فعالیت شناختی را تغییر می دهد، انگیزه های شخصی را بالا و پایین می کند، بر مهارت های فردی اثر می گذارد و تجارب احساسی متفاوتی ایجاد می کند. در واقع منشا دستاوردها و موفقیت ها خودکارآمدی است. ازین رو باید باور کنیم این رفتارهای ماست که نتایجی را که آرزو داریم امکان پذیر می کند و یا نمی کند. افراد تصمیم می گیرند و انجام می دهند اما بدون خودکارآمدی شانس موفقیت پایینی دارند. این موضوع نشان از این است که ما باید کارها را با مثبت نگری شروع کنیم و شک و تردید را از خود دور نگه داریم. متخصصین مثبت گرا سالها درباره این موضوع که موفقیت ها و شکست ها بیشتر از اینکه به چگونگی وظایف بستگی داشته باشند به چگونگی ادراک ما از آنها مرتبط هستند، مطالعه کردند و فهمیدند مثبت نگری اثر بسیار مهمی در هر کاری که انجام می دهیم دارد.

همانطور که می بینید، خودکارآمدی مهمتر از اطمینان به خود و اعتماد به نفس است زیرا یک جهت دهنده برای رسیدن به اعتماد و اطمینان به خود است و  تمرکز بر پرورش آن بیشتر از دیگر صفات شخصیتی اهمیت دارد.

خودکارآمدی ظرفیت ارزیابی شخصی و کسب نتیجه مثبت در یک فعالیت است و همینطور توانایی ارزیابی فردی برای درگیر شدن و شرکت در فعالیت های مثبت که به نتایج مطلوب منجر می شود.

بیشتر مداخلاتی که در پرورش خودکارآمدی برنامه ریزی می شود، ترکیبی از سه ویژگی تسلط بر خود، داشتن الگو و ترغیب کلامی است.

۱.تسلط بر خود

تسلط بر خود شامل تمرینات ساختاری است که نتیجه اش موفقیت و دوری از شانس های شکست است. برای مثال وقتی یک خلبان پیش از اولین پرواز خود تمرین می کند، استعدادهایش را صیقل می دهد و خود را برای هر شرایط غیرمنتطره ای در آسمان آماده می کند و اینچنین شانس شکست در شرایط واقعی را پایین می آورد.

۲.الگوپذیری

اکثر سازمان ها برای پرورش خودکارآمدی کارکنان و مراجعان خود، شیوه الگوپذیری را در نظر می گیرند. شرکت کنندگان رفتار دیگران را مشاهده می کنند و یک مفهوم مورد علاقه از فعالیت ها و اجراها بدست می آورند و برای انجام کار مشابه انگیزه پیدا می کنند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و قدرت پذیرش فعالیت های چالش برانگیز را پیدا می کنند.

۳.ترغیب کلامی

ترغیب کلامی شامل گرفتن تشویق و تحسین کلامی از دیگران است. برای مثال گرفتن بازخورد مثبت از خریدار در شغل فروش می تواند به فروشنده انگیزه و انرژی بالا برای ادامه بدهد. افراد می توانند این ترغیب کلامی را برای خود نیز انجام دهند و روزانه دقایقی را صرف تشویق خود و تکرار جملات تاکیدی مثل من سخت کار می کنم، می توانم بر آن مشکل غلبه کنم، درست انجامش می دهم، خوب به نظر می رسم و …کنند.

فعالیت هایی برای کمک به بهبود خودکارآمدی

۱.تمرین در پاسخگویی به سه مورد سوال

این تمرین یک خودارزیابی است برای اولویت بندی فعالیت ها در طول روز که انگیزه را هم بالا نگه می دارد و برای انجام آن باید به سوالات زیر پاسخ دهید و برای هر سوال سه جواب بنویسید.

۱.سه فعالیتی که در هفته گذشته انجام دادید و موفق بودید؟

۲.این فعالیت ها چه احساساتی را در شما به وجود آوردند؟

۳.سه فعالیتی که دوست دارید در هفته یا ماه آینده انجام دهید؟

۴.اگر این فعالیت ها را انجام دهید چه احساساتی را تجربه خواهید کرد؟

۲.گفتگوی درونی مثبت

معمولا خودکارآمدی و خودآگاهی در یک ردیف قرار می گیرند. یک فرد خودکارآمد به خوبی از خود و احساسات خود آگاه است و با سوال کردن از خود و پاسخ دادن و بررسی جواب ها به خودآگاهی می رسد. چنین فردی حاضر است تا از خود سوال بپرسد، و خود را نقد کند. اینکار را مرتب انجام دهد تا بینش عمیق تری درباره خود پیدا کند. هر روز دقایقی را برای مواجه شدن با خود جلوی آیینه بایستد و از خود بپرسد دیگر چه می خواهی؟ تو همه چیز داری و اینگونه تعریف و تمجید را به صورت بارانی بر سر خود بباراند. بهتر است همه این گفتگوهای روزانه را هر روز یادداشت کنند و گاهی آن ها را مرور کنند.

۳.مرور دستاوردها

تمرکز بر شکست ها و دست کم گرفتن دستاوردها آسان است. اما یک فرد خودکارآمد بیشتر بر چیزی که به دست می آورد تمرکز می کند تا چیزی که از دست داده است. به یادآوری دوباره دستاوردها ثابت می کند اگر قبلا قادر به انجامش بوده اید دوباره هم می توانید. تهیه یک لیست از همه دستاوردها بدون درنظر گرفتن تعداد و کمیت آن ها فرد را از داشتن افکار منفی درباره خود دور می کند.